فریزدرایر چیست؟
فریزدرایر اصطلاحاً از دو کلمه “فریز” به معنی انجماد و “درایر” به معنی خشک شدن تشکیل شده است. همانطور که از نام آن مشخص است، این دستگاه به ما این امکان را می‌دهد که محصولات خشکی را تولید کنیم که می‌توانیم آنها را به مدت زمان طولانی نگهداری کنیم.
چطور ممکن است؟
ممکن است این سوال برایتان پیش آید که چطور ممکن است یک محصول با سرما خشک شود؟ جواب به نظریه‌ای کاملاً آشنا اشاره دارد. عمل تصعید، فرایندی است که ماده را از حالت جامد به گازی یا بخاری تبدیل می‌کند که ممکن است از درس‌های ما به یاد باشد.
به طور کلی، فریزدرایر ابتدا محصول را به شکل یخ یا حالت جامد تبدیل می‌کند و سپس با عمل تصعید، آن را به حالت گاز یا بخار تبدیل می‌کند. این فرایند باعث تبدیل آب موجود در هر محصول به صورت دودی شده و به هوا منتقل می‌شود.
دستگاه‌های فریزدرایر معمولاً محصول ورودی را به دمای منفی 50 درجه سانتیگراد یا کمتر منجمد می‌کنند و این فرآیند شامل سه مرحله است.”
فازهای فرآیند فریزدرایر
فرآیند فریزدرایر در سه فاز انجام می‌شود:
۱. فاز انجماد: در این مرحله دما تا منفی پنجاه یا چهل درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد که این مقدار بستگی به نوع محصول دارد.
۲. فاز خشک کردن اولیه: دما اندکی افزایش می‌یابد و در نتیجه خلاءی در داخل ایجاد می‌شود.
۳. فاز خشک کردن ثانویه: در این مرحله، عمل تصعید به کاملیت خود می‌رسد و دستگاه برای پایان فرآیند آماده می‌شود.
هر یک از این فازها زمان مشخصی را می‌طلبد که به نوع محصول وارد شده وابسته است. برای مثال، زمان لازم برای انجماد توت فرنگی ممکن است با زمان لازم برای انجماد کیوی یا پرتقال متفاوت باشد. با این حال، در هر صورت، این فرآیند حداقل چندین ساعت به طول می‌انجامد و مصرف انرژی قابل توجهی نیاز دارد که ممکن است به عنوان یک نقطه ضعف در نظر گرفته شود.
مزایای تکنولوژی فریزدرایر
فریزدرایر، علاوه بر داشتن مزایای فراوان، مواردی همچون عدم تغییر کیفیت و شکل، حذف کامل آب محصول، حفظ رنگ اصلی محصول و عدم تغییر در بوی آن را فراهم می‌کند.
در مواردی که محصولات دارای رایحه و طعم خاصی هستند، این مسئله بسیار حیاتی می‌شود. به‌عنوان مثال، توت فرنگی که بو و طعم خاص و دلپذیری دارد، نیازمند حفظ این ویژگی‌هاست. به همین دلیل، محصولات مثل توت فرنگی که از فریزدرایر استفاده می‌کنند، از جمله خوشبوترین، خوش‌طعم‌ترین و لذیذترین محصولات خشک یا منجمد هستند.
نگهداری محصولات
برای ما، نگهداری محصولات خشک یا فریز شده بیش از تنها حفظ طعم و مزه آنها اهمیت دارد. آب یکی از عوامل اصلی رشد باکتری‌هاست. وقتی باکتری‌ها دسترسی به آب ندارند، نمی‌توانند رشد کنند و مواد غذایی را فاسد کنند.
مانند آبی که برای ما لازم است، آب برای رشد باکتری‌ها نیز ضروری است. اما با حذف آب از محصولات، شرایط رشد آنها را برطرف می‌کنیم. این باعث می‌شود محصولاتی که از فریزدرایر استفاده می‌کنند، به مدت طولانی‌تری قابل نگهداری باشند. برخی منابع به مدت تا 25 سال برای نگهداری این محصولات تخمین زده‌اند که واقعاً شگفت‌انگیز است.
شکل محصول
خشک کردن مواد غذایی به روش‌های مختلف می‌تواند شکل و ویژگی‌های فیزیکی آنها را تغییر دهد. به عنوان مثال، برای مقایسه، یک برش از کیوی تازه و یک برش از کیوی خشک را بررسی کنید. کیوی خشک، تیره‌تر، چروکتر، و نازک‌تر از کیوی تازه خواهد بود. اما اگر کیوی را به روش فریزدرایر خشک کنید و با کیوی خشک معمولی مقایسه کنید، تفاوت‌ها چندان قابل ملاحظه نیستند. در این روش، کیوی خشک شده تازگی خود را حفظ می‌کند و شکل، طعم و رنگ آن تغییر چندانی نمی‌کند. در زیر، یک مقایسه بین یک کیوی خشک معمولی و یک کیوی خشک شده با روش فریزدرایر آورده شده است.
توانایی بی‌محدود فریزدرایر در خشک کردن مواد غذایی و محصولات
متداولاً، در روش‌های سنتی خشک کردن مواد غذایی، وجود محدودیت‌هایی وجود دارد که ممکن است باعث عدم توانایی در خشک کردن بعضی از محصولات شود. به عنوان مثال، این روش‌ها باعث می‌شوند که اگر محصولی هسته‌ای قوی داشته باشد، نتوان آن را به‌طور کامل خشک کرد. این موضوع می‌تواند باعث سوختگی پوست خارجی یا حتی خشک نشدن بخش‌های مرکزی محصول شود. اما در روش فریزدرایر، محصول از عمق خود خشک می‌شود که این باعث می‌شود هیچ محدودیت خاصی در خشک کردن وجود نداشته باشد.
یکی از مزایای این روش، توانایی خشک کردن موادی مانند شیر یا عسل است که در روش‌های سنتی ممکن نبود. همچنین، برخی از محصولاتی که پوسته بیرونی ظریفی دارند و در روش‌های دیگر ممکن است سوخته یا آسیب ببینند، مانند میوه پر خاصیت بلک بری، با استفاده از روش فریزدرایر به‌طور شگفت‌آوری خشک می‌شوند.
همانطور که در عکس مشاهده می‌شود، شکل ظاهری میوه‌ای مثل بلک بری که پوسته بیرونی ظریفی دارد، با استفاده از این روش خشک کردن، تغییری نکرده و میوه پرخاصیت را به صورت خشک و حفظ شکل و شکل ظاهری اصلی آن توانستیم حفظ کنیم!
وزن محصول
از جمله مزایای مهم روش فریزدرایر، کاهش وزن مواد غذایی بدون حضور آب است. در آغاز تکنولوژی فریزدرایر که به طور ابتکاری توسط ناسا ابداع شد، توانایی طولانی‌تر نگهداری مواد غذایی و همچنین کاهش وزن مواد بدون آب را فراهم کرد.
به همین دلیل، در مکان‌هایی که نیاز به کاهش وزن برای حمل و نقل داریم، این روش به ما کمک می‌کند. علاوه بر این، با اینکه حجم محصول در این روش تغییر زیادی نمی‌کند، اما مواد غذایی با حجم و وزن تقریبی یک دهم کاهش می‌یابد.
بدون شک، روش فریزدرایر به‌عنوان یکی از بهترین روش‌های خشک‌کردن مواد غذایی شناخته می‌شود. اما مصرف بالای انرژی و هزینه‌های بالای تکنولوژی از معایب این روش است که قبلاً به آن اشاره شد. اما در نظر من، ارزش محصول خروجی این روش به دلیل کاهش حجم آب به حداقل صفر درصد، هزینه‌ای بیش از حد گران نیست. زیرا هر آنچه در خروجی این فرآیند بدست می‌آوریم، دارای خواصی است که بدون حضور آب، ارزشمندتر می‌شود.
